Yan etkileri az ve baş edilebilir, buna karşılık çok sayıda kansere karşı efektif olan immünoterapi (immünoonkoloji) ilaçların kemoterapi ve diğer tedavilerin yerini alıp almayacağını zaman gösterecek. İlk araştırmalar bu ilaçların “devrim” olduğunu işaret etse de sorunlu bazı alanlar var. Sorunların başında ilaçların tüm hastalara etki etmemesi geliyor.
İmmünoterapi ilaçlarının yakın gelecekte tedavideki yeri henüz net değil. Başka tedavilerle birlikte kullanımı halinde etkisini nasıl bir seyir göstereceği de ayrı merak ve tartışma konusu. Araştırma alanlarından biri de farklı immünoterapi ilaçlarının birlikte denenmesi. Gerek bunlar gerekse başka soruların yanıtları araştırmalar sonuçlandıkça gelecek. Büyük ihtimalle önümüzdeki ASCO (Amerikan Klinik Onkoloji Birliği) toplantısında hiç olmazsa birkaç konu netleşecek.
SONUÇLAR TEDAVİLERi TAMAMEN DEĞİŞTİREBİLİR
4 ayrı immünoterapi ilacıyla ilgili çok sayıda araştırma yürüten İngiltere Royal Marsden Hastanesi’nden Prof. Dr. Mary O’Brien, “Bazı immünoterapi ilaçlarını başka hiçbir çaresi olmayan hasta grubunda kullanıyoruz. Hastaların bir kısmında yaşam süresini uzatma şansımız var. Çok daha fazla araştırma sürüyor. Yeni sonuçlar tedavileri tamamen değiştirebilir. Radyoterapi ve kemoterapiyle birlikte kullanılmalarıyla ilgili araştırmalar da devam etmekte” diyor.
5 YIL İÇİNDE SORULARIN YANITLARINI BULACAĞIZ
İmmünoterapilerin sadece geleneksel yöntemlerle değil, birlikte kullanımları da gündemde. Prof. Dr. O’Brien, “Burada dikkat etmemiz gereken, birden fazla immünoterapi ilacın kullanılmasıyla yan etkilerin artıyor olması. Ama araştırmalar sürüyor. Sonuçları göreceğiz” diyor.İmmünoterapiler halen ilerlemiş kanserlerde kullanılıyor. Yakın gelecekte daha erken evre kanserlerde rutine girer mi? Prof. Dr. O’Brien, “Daha erken evrede, bilhassa cerrahiden sonra kullanılabileceğini düşünüyoruz. İlgili çalışmalar yürüyor. Ama şu an erken evre kanserde kullanıma geçilmesi için erken. Sanıyorum 5 yıl sonra bu soruların yanıtları önümüzde olacak” diye konuşuyor.
ÜMİDİN YOK OLDUĞU YERDE YENİ TEDAVİ DEVREYE GİRECEK
İmmuno-Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Çelik, “İmmünoterapi diğer tedavilerin yerine geçer mi?” sorumuza temkinli yanıt veriyor. Çığır açıcı ilaçların, diğer tedavilerin yerini almaktan ziyade, kanserin ileri evresinde, hemen tüm tedaviler tükenmişken “ellerini güçlendireceğini” söylüyor.Prof. Dr. Çelik, “İmmünoterapi ilaçları cerrahinin yerini almaz. Tümörün çıkarılması gerekiyorsa hasta ameliyat edilir. Yine hastalığın yayılma riskine karşın ameliyatlardan sonra koruyucu amaçlı (gözle görülmeyen tümörleri yok etsin diye) yaptığımız ve adjuvan tedavi dediğimiz kemoterapi uygulaması yerinde duracaktır. Çünkü adjuvan tedavi, bilhassa meme kanserinde çok işe yarıyor. Radyoterapinin de kullanım alanları belli. Örneğin noktasal radyoterapilerde (gammaknife, cyberknife) sorun yok, bunların yerlerinde de değişiklik olmaz” diyor. Ama klasik tedavi denemelerine rağmen, beklenen gerileme, iyileşme elde edilmiyor ve hastalıkta nüks varsa devreye immünoterapi ilaçları girecek. Prof. Dr. Çelik, “En çok çaresiz olduğumuz evrelerde elimiz kolumuz bağlı kalmayacak. Tümörlerin birinci basamağında halen hemen hemen tüm kanserlerde, standart tedavi kemoterapi. Ümidin yok olduğu yerde, immünoterapi devreye girecek. Ama gelecekte belki de bu değişecek” diyor.
HEDEFE YÖNELİK İLAÇLARLA BİRLİKTE DE DENENİYOR
ROGER Dansey (MSD Kıdemli Başkan Yardımcısı Global Klinik Geliştirme, Onkoloji): Henüz açıklamadığımız başka moleküller de deniyoruz. İmmünoterapinin potansiyelini giderek daha fazla anlıyoruz. Bu ilaçları şu anda tek başına kullanıyoruz daha sonra başka tedavilerle kombine ederek nasıl kullanabileceğimize bakacağız.
İmmünoterapiyi, standart kemoterapi ilaçları, radyoterapinin yanısıra hedefe yönelik ilaç tedavileriyle birlikte de kullanmak istiyoruz. Diğer tedavilerin yerine geçer mi şu anda bilmiyoruz. Ama bugünkü bilgilerimiz, diğer tedavilerle birlikte kullanılabileceğini işaret ediyor. İlacın hangi hastalarda etkili olacağını ortaya koyacak biyo göstergelerle ilgili bir program da yürütüyoruz. İlaçlar geliştirilirken önce başka şansı kalmamış hastalarla çalışılır. Sonuçlar görüldükçe diğer hastalar ve kanserlerle araştırmalara gidilir. Biz de öyle yapıyoruz. Araştırmalar ilerledikçe bize yol gösterecek.
TÜMÖRDEN ÇOK HASTANIN BİYOLOJİSİNE BAKILACAK
TIBBİ onkoloji uzmanı Dr. Süalp Tansan, söz konusu tedavilerin vücuda kendini iyileştirme şansı verdiği için “devrim” niteliğinde olduğunu söylüyor. Senelerdir uygulanan kanseri tedavi etme şeklini kökten değiştireceklerini düşünüyor. Ancak immünoterapi ilaçlarının her kanser hastasında etkili olamadığına da dikkati çekiyor. Dr. Tansan, şunları söylüyor:
‘KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ DÖNEMİ BAŞLIYOR’
“Hiç kimse yanlış inanışa kapılmasın. Bu ilaçlar çok sayıda hastada etkili olacak ilaçlar değil. Kemoterapinin çalışmadığı durumlarda, hastaların yüzde 20’sine iyi gelebilecek ilaçlar. Bilim ilaçların etki edeceği hastaları tayin etmeye çalışıyor. Bu ilaçların kimde çalıştığını öğrenebilir ve etki edebileceği hastalara verebilirsek tedaviye yanıt şansımız artacaktır.
Hasta seçerek yani ‘kişiye özel tedavi dönemi’ asıl şimdi başlıyor. Tümör tipinden çok, genomik, biyolojik yapısı ön plana çıkacak. Biz örneğin ‘kolon kanseri’ demeyeceğiz de, ‘MSI’ı (belirli DNA hücrelerinde gözlenen durum) pozitif’ diyeceğiz. Kanserde tedaviler artık hastalığın, organın cinsine göre değil, hastanın biyolojisine göre olacak.”
KANSER KRONİK OLMAKTAN ÇIKABİLİR
Son verilere göre immünoterapi ilaçlar çalıştığı zaman, kemoterapiden daha uzun süre etkili oluyor. Dr. Tansan, “Süre bizim için önemli. Hastayı 18 ay uykuya yatırmak demek, 18 ay sonra çıkacak yeni ilaçlardan yararlanmak demek. İmmünoterapi ilaçlar, belki de kanseri bir nevi kronik hastalık haline getirecek” diyor.
İLAÇ FİRMALARI EL ELE VERDİ
JOE Eid (MSD Onkolojiden Sorumlu Global Medikal Direktör): Sadece bizim değil birçok firmanın immünoterapi ajanı var. Bu iyi çünkü daha çok rekabet demek, daha iyi ilaçların daha hızlı geliştirilmesi demek. Ve tabii ki hedef daha çok insana yardımcı olmak. Biz Pfizer, Novartis gibi büyük ilaç ve biyoteknoloji şirketleriyle çalışıyoruz. Bu işbirlikleri daha fazla bilim ve bilgi getirecek. Hem kendi hem de başka firmaların ilaçlarıyla denediğimiz kombinasyonlar var. İlaçlarımız şu anda geç evre kanserlerde kullanılıyor. Daha erken dönemlere çekmeye çalışıyoruz.
